کاربرد و اصول بازی درمانی:
بازی درمانی، اغلب جهت درمان کودکان ناسازگار و کسانی که نسبت به حل مسائل مربوط به سازگاری مشکل دارند، استفاده می شود. بازی درمانی روشی است که به وسیله آن، ابزارهای طبیعی بیان حالت کودک، یعنی بازی، به عنوان متد درمانی وی به کار گرفته می شوند تا به کودک کمک کند فشارهای احساسی خویش را تحت کنترل قرار دهد.
هم چنین این روش در مورد کودکان سه تا هشت سالی به کار می رود که مشکلات خانوادگی (مانند طلاق والدین) دارند، ناخن می جوند، دچار شب ادراری اند، اختلال رفتاری دارند، بیش فعالند، در روابط گروهی موفق نیستند و یا قربانی سوء استفاده از کودکان شده اند.
این نوع درمان در مورد تعلیم و تربیت کودکان استثنایی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
درمانگرانی که از بازی درمانی استفاده می کنند، معتقدند این روش به کودک اجازه می دهد جهان را در مقیاسی کوچک تر با دستان خود بسازد و تحت نفوذ خود درآورد، کاری که در محیط پیرامون هر روز کودک امکان پذیر نیست.
در مقوله ی بازی درمانی، می توان به دو نوع بازی درمانی فعال و غیر فعال اشاره نمود:
نوعی از بازی که درآن به کودک تعدادی اسباب بازی انتخاب شده داده می شود ودرمانگر خود جهت تشویق کودک برای به نمایش درآمدن صحنه های آسیب زای مشخصی وارد بازی می گردد ?بازی درمانی فعال نامیده می شود افرادی مانند لویی ? سولومون وکین فرم هایی از این نوع بازی درمانی را توسعه داده اند. به نظر می رسد که بازی درمانی فعال از این جهت که کودک تنها مجاز به داشتن تعدادمحدودی از اسباب بازی ها است ادامه دهنده طرح آنا فروید باشد . در بازی درمانی ` کین ` و` لویی ` نیازی به برقراری احساس همدلی میان کودک ودرمانگر وجود ندارد که از این نظر شبیه به تکنیک بازی ` ملانی کلاین ` است که یک بازی درمانگر فعال عصر جدید نامیده می شود؛ به طوری که میان کودک ودرمانگر هیچگونه همبستگی ای که نشان دهنده ی قدردانی وسپاسگزاری باشد وجود ندارد . به علاوه به نظر می رسد که کار ` کین ` جهت کاهش ناگهانی اضطراب کودک توانسته است در درمان فعال کودک مؤثر باشد .
بازی درمانی غیر فعال همزمان با بازی درمانی فعال گسترش یافته است و دربازی درمانی غیرفعال، درمانگر بازی کودک را محدود نمی نماید، در عوض به نظر می رسد که فقط در اتاق با کودک بنشیند و همان گونه که کودک محو در بازی است، درمانگرنیز به تدریج تلاش می نماید که بخشی از بازی کودک گردد .کودک همیشه اجازه دارد که بازی را رهبری نماید ?حتی اگر نهایتاً لازم باشد که درمانگر چند مورد تجزیه وتحلیل ساده از رفتار را بیا ن نماید. به طور کلی بازی درمانگر غیر فعال معتقداست که مهمترین عامل برای تغییر اختلال عاطفی کودک، قبول همراه بادرک بیانات واحساسات کودک است .کودک قادر خواهد بود ?احساس اضطراب ?خصومت ونا امنی خود را با شتاب خاص خود از طریق بازی بیان نماید .
از آنجا که درمانگر غیر فعال به کودک اجازه انتخاب راه را می دهد ?هیچگونه محدودیتی در مورد چگونگی انتخاب اسباب بازی ها برای کودک وجود ندارد .کودک می تواند با هر نوع اسباب بازی که علاقمند باشد بازی کند ومحدود به بازی با خانواده عروسکی نیست .در نتیجه انتخابی چنین وسیع از اسباب بازیها وعکس العمل پذیرفته شده وغیر فعال درمانگر، لازم نیست که همه بازی های کودک دارای ارزش عاطفی وسمبلیک قوی باشند. نیمی از بازیها ?اجرای مجدد فعالیت های ساده تجربیات روزانه کودک هستند .
در محیط بازی درمانی، کودک با وسایل و اسباب بازی هایی که گلچین شده اند مشغول به بازی می شود و مربی بدون هیچ گونه اظهار عقیده ای، تنها به مشاهده عمیق رفتار و عملکرد و صحبت های کودک می پردازد و بدین ترتیب است که کودک احساسات پنهانش را به سطح می آورد تا بتواند با آنها روبرو شده و بر آنها غلبه کند.
البته لازم به ذکر است که فضای بازی درمانی باید به گونه ای باشد که علاوه بر این که کودک می داند در آن می تواند به راحتی اظهار عقیده و احساس کند، حدود مشخصی وجود دارد مانند: محدودیت در خراب کردن وسایل و مواد بازی، حمله به آموزگار و نیز خروج بعد از ساعت تعیین شده.
بسیار ضروری است که اطاق بازی که اغلب برای تحقیق در مورد رفتار و حتی آموزش کودکان از آن استفاده می شود، دیوار یک طرفش به صورت آینه بزرگی باشد که در واقع برای افراد داخل اطاق بازی حکم آینه را دارا بوده ولی این آینه از اطاق پهلوی آن به صورت شیشه تیره ای باشد که می توان اطاق بازی را دید و در این اطاق که همیشه بایستی تاریک باشد، افرادی متخصص که به دقت انتخاب می شوند، به وسیله یک ضبط صوت، گفته های کودک را ضبط کرده و نیز مشاهدات خود را از رفتار کودک با توضیحات رفتار درمانی یادداشت کنند. و در نهایت بین یافته ها ی درمانگر و برداشت های محققین، پس از مشورت های بسیار، نتیجه گیری های لازم به عمل آید.