نقش فن آوری اطلاعات در مشاوره
در هزاره سوم بکارگیری تکنولوژی برای توسعه اقتصاد، دستیابی به علوم و فنون جدید، آموزش، توسعه اجتماعی، امری اجتناب ناپذیر است. به واسطه دستیابی به تکنولوژی نوین داشتن اطلاعات و برقراری ارتباطات نیز ضروری و نفی در آن انکار ناپذیر است.
در این مقاله نگارنده سعی بر آن دارد صرفنظر از کاربرد فنآوری اطلاعات در توسعه اقتصادی و اشتغال که خود بحث مفصل و خارج از موضوع تعیین شده است در نگاهی تخصصی به چگونگی بکارگیری از این علم در ارائه خدمات مشاوره ای، تسهیل در راهنمای انتخاب شغل متناسب با علایق افراد بپردازد.
تاسیس مراکز مشاوره شغلی و ارائه خدمات مشاوره ای از جمله موضوعات روز در کشورهای توسعه یافته است. با روند رو به رشد فنآوری اطلاعات میدان فعالیت متخصصان و صاحبان کسب و کار محدود به حوزه و حرفه خاصی نبوده و بر خلاف نظر برخی از نظریه پردازان مبنی بر جایگزینی تکنولوژی به جای نیروی انسان، جذب نیروهای کارآمد ومتخصص، مطابق با نیازهای بازار کار از مهمترین اهداف صاحبان صنعت و سرمایه گذاران صنعت می باشد.
از این رو در کشورهای توسعه یافته ضمن جامعیت و عمومیت بخشیدن به تکنولوژی فنآوری اطلاعات و ارتباطات، سعی در بکارگیری این علم از دو منظر نموده¬اند.
فنآوری اطلاعات ( Information Technology):
می¬توان فنآوری اطلاعات را مجموعه¬ای از سخت¬افزار، نرم¬افزار و مغز¬افزار تعریف نمود که عمده وظیفة آن پردازش های لازم بر روی داده¬های تحقیقاتی، کنترلی، عملیاتی و مدیریتی می¬باشد. لازم است ویژگی¬های منحصر بفرد دقت، سرعت و کنترل جریان داده¬ها را نیز به آن اضافه نمود. کنترل¬های جریان اطلاعاتی و مدیریت¬های موضعی و کلان، تجزیه تحلیل و بررسی سخت¬افزار و نرم¬افزار از دیگر مشخصه¬های این علم می¬باشد.
از اینرو فرآیند اطلاعات را نیز می¬توان شامل ارتباطات، توزیع و دستیابی به اطلاعات دانست. وجود بانک¬های اطلاعاتی رابطه¬ای و سیستم¬های مدیریت اطلاعاتی ، دستیابی به اطلاعات کاربران را تسهیل نموده است بگونه¬ای که کاربران برای دستیابی به آخرین اطلاعات خود از طریق رایانه¬های شخصی خود در منازل و محل¬کار براحتی از طریق Internet, Extranet و یا شبکه¬های خصوصی Intranet به اطلاعات مورد نظر خود دست یافته و از آن بهره¬برداری می نمایند.
رشد تکامل فنآوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) را می¬توان با الگوی زیر بیان نمود و در نهایت با تلفیق الگو های پیشنهادی دیگر مدل های جدیدی را از جمله مدل فنآوری اطلاعات در مشاوره شغلی یا راهنمای شغلی طراحی و پیشنهاد نمود.
رشد علمی کشورها در عرصه دانش نیز به تبعیت از علوم دیگر و تلفیق با سایر علوم از جمله فنآوری اطلاعات دستخوش تغییر و تحولات قابل ملاظه¬ای بوده است به نحوی که در اکثر دانشگاه ها شاهد آموزش های آدامیک میان رشته ای و جذب دانشجو در این دوره ها می باشیم.
شواهد حاکی از آن است که در نسل سوم تکامل فنآوری اطلاعات، همانطور که در الگوی بالا ملاحظه می¬گردد، رشته¬های علمی که پیش از این بطور مستقل مورد توجه دانشمندان و محققان قرار داشت امروز بکمک فنآوری اطلاعات نوید بخش علوم جدیدی هستند که کاربردهای خاص و بیشتر مواقع کاربرد واحدی دارند.
بطور مثال تجارت که پیش از این مبتنی بر علم اقتصاد بوده است پس از تلفیق با تکنولوژی فنآوری اطلاعات، مبداء علم جدیدی بنام تجارت الکترونیکی گردیده است که امروز شاهد روند رو به رشد اقتصادی کشورهای دست یافته به این علم می¬باشیم. حتی می¬توان ادعا نمود یکی از پارامترهای مهم فاصله اقتصادی میان کشورهای منطقه، بهره¬وری کشورهای توسعه یافته به این تکنولوژی و علوم جدید می¬باشند و فقر اقتصادی سایر کشورها بدلیل بی¬توجهی به کاربرد فنآوری اطلاعات در اقتصاد جهانی است.
مراکز مشاوره و راهنمای الکترونیکی (E-Consulting):
بدنبال پیشرفت روز¬افزون I.T. ، و کاربردهای آن در تمامی حوزه¬های علمی، تاسیس مراکز مشاوره¬ای الکترونیکی در جهت ارائه خدمات مشاوره¬ای به کاربران امری ضروری و عدم وجود آن تا حدی غیر قابل انکار می¬باشد.
مراکز مشاوره و راهنمای الکترونیکی E-Consulting جامعه اطلاعاتی گسترده¬ای را در بر دارد. این مراکز می¬تواند در بخش¬های مختلفی کارآمد و کارآیی داشته باشد.
منابع:
1. دکتر محمدعرب یزدی، فرصت های نوین شغلی در عصر پیشرفتهای فنآوری اطلاعات، 1380
2. سیده بهنوش محدث خالصی، نقش فنآوری اطلاعات I.T. ، همایش نقش فنآوری اطلاعات در اشتغال، 1380
3. دکتر عبدا... شفیع آبادی و لیلا بیات مختاری ، مقدمات راهنمائی و مشاوره(مفاهیم کاربردی)، فایل PowerPoint
4Laudon K.C., Laudon J.P., Management Information Systems, 2005
5.http://www.myfuture.edu.au/services
6.http://www.payscale.com/research/us
7.Information Technology (IT) Consultant, http://www.payscale.com
افشین صندوقدار
معاون مهندسی و نرم افزار مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID )
-این مقاله در جشنواره" راهنمایی و مشاوره شغلی" که به همت جهاد دانشگاهی واحد الزهرا(س) در تاریخ 27 لغایت 29 بهمن سال جاری در دانشگاه الزهرا برگزار شد، ارائه شده است.