*ویژگی های بازی درمانگران:
برای اینکه درمانگر در بازی درمانی موفق باشد باید از ویژگی های زیر که لازمه شخصیت هردرمانگردر بازی درمانی است برخوردار باشد.
1- قابل اعتماد بودن:
در ایجاد ارتباط سالم انسانی ضروری است از عواطف + و سازنده است
نقطه مقابل اعتماد بی اعتمادی است. همان احساس آزاد نبودن و ناتوانی در مقابل شخصی دیگر.
رابطه ای که در حین بازی میان کودک و درمانگر به وجود می آید سبب اعتماد و یا عدم اعتمادگودک نسبت به درمانگر می شود.ضمن بازی می توان از گفتار های کودک به وجود این حس اعتماد پی برد.
2-پذیرا بودن:
پذیرش اعمال،احساسات و ویژگی های شخصیتی و ادراکی کودک از سوی درمانگر، همان گونه که از سوی کودک ابراز می شود.
درمانگر باید از هر گونه انتقاد، سرزنش ،تحقیر،تنبیه لفظی پرهیز کند. یعنی توجه + و بدون قید و شرط طبق نظر کارل راجرز
2-احترام به کودک:
باید کودک احساس کند که، قابل احترام بوده و افکارش مورد توجه درمانگر ی مهربان قرار گرفته است
* درروند درمان هر سه تکنیک کاملاً با یکدیگر در ارتباط هستند .
- اعتماد به عنوان موثرترین تکنیک سبب می شود که کودک به استعدادها و توانایی های خود پی ببرد و تشخیص دهد که چه چیز برایش مناسب و چه چیز برایش زیان آور است .
- تکنیک پذیرش موجب می شود تا کودک افکار و احساسات و نظرات خود را همانگونه که هست بیان کند.
- تکنیک احترام سبب می شود که او باورکند که وجودش برای درمانگر دارای ارزش و اهمیتی خاص است.
*بازی درمانگران:
مددگاران اجتماعی متخصص :به استفاده از شیوه های متمرکز ارزیابی و بازی درمانی گرایش دارند ، در مراکز دارای کودکان زیر 5 سال ، همراه با همکاران دیگر از جمله پرستاران و معلمین ممکن است برای کودکان و خانواده هایشان بازی درمانی غیر رسمی و در عین حال سازمان یافته فراهم کنند.
کارکنان شبانه روزی ، ممکن است بازی را به عنوان بخشی از موقعیت درمانی در نظر بگیرند.
استفاده از بازی درمانی در کلینک های مشاوره کودک ، از رسوم دیرین است
امروزه به نظر می رسد از شیوه های رفتاری در کار با کودکان ودر مشاوره با کودک متداول تر شده است
بازی درمانی در واحد های روانپزشکی کودک بیشتر توسط کار درمانگران ارائه می شود . برای کودکان دارای مشکلات رفتاری و اختلالات کار کردی نظیر اوتیسم ، اختلال ارتباط یا آسیب حسی- حرکتی .
در زمینه آموزش و پرورش ، بازی درمانی بیشتر احتمال دارد که توسط معلمین متخصص در کلاس ها و واحد هایی برای کودکان ناسازگار عرضه شود.
برخی از گفتار درمانگران ممکن است در کمک به کودکان دارای تاخیر در رشد و کودکان دارای نا توانیهای و مشکلات یادگیری از بازی درمانی استفاده کنند.
مربیان و پرستاران مهد ممکن است در مدارس و کلاس ها ی مهد از بازی درمانی استفاده کنند .
(3)روانپزشکان وروان شناسان گا هی در کار با کودکان بیمار،ناتوان ودارای تاخیررشدی وخانواده ها ازشیوه بازی استفاده می کنند.
*دیدگاه های مطرح شده درمورد بازی :
1-دیدگاه انرژی اضافی( اسپنسر و شیلر) ، با تقلید از اطرافیان
طبق این نظریه بازی صرفاً برای تخلیه انرژی است و هدفی را دنبال نمی کند.
- همچنین اسپنسر معتقد است بازی برای تقلید از اطرافیان کودک به ویژه والدین است .مانند بازی با ظروف آشپزخانه ، عروسک بازی است.
*انتقاد : در بازی جورچین کورک نیاز به صرف انرژی زیادی ندارد. -حتی هنگام بیماری نیز از بازی لذت می برد.
2-نظریه پیش تمرین( کارل گروس):وی معقد است بازی یک سلسله پیش تمرین است ، هدف آن ساختن رفتار هایی است که کودک در آینده خود به انجام آن ها می پردازد.
مثل: عروسک بازی دختر بچه ها برای تمرین مادر شدن در آینده
*انتقاد: سرسره بازی هیچ هدفی را دنبال نمی کند.
3-دیدگاه استراحت و رفع خستگی( لازاروس) : بازی به منظور استراحت کردن و رفع خستگی است *انتقاد: کودکانی که صبح از خواب بیدار می شوند وچشم باز می کنند به دنبال بازی می روند چه؟
4-نظریه تکرار فعالیت های اجدادی( استانلی هال): معتقد است کودک به بازی می پردازد تا محتوی و صحنه هایی را که اجدادشان ایجاد کرده بودند تجدید کنند. ، یعنی کودکان ویژگی بازی را به ارث می برند.
*انتقاد: امروزه کودکان به جای تیر و کمان و بازی به روش سرخ پوستان زمان استانلی های با موشک ، اتومبیل ، هواپیمای کوکی یا مجهز به وسیله کنترل از راه دور و انواع وسایل کا مپیوتری بازی می کنند. و این ثابت می کند که بازی کودکان برای تجدید رفتار اجدادی نیست.
5-نظریه فردریچ فروبل( 1852-1782)کار خود را از مهد کودک شروع کرد . معقد است بچه ها ضمن بازی یاد می گیرند و یادگیری هنگامی نتیجه بخش است که کودک به بازی های خیالی که او را وادار به فکر کردن می کند می پردازد.
از نظر فروبل با ارزش ترین فعالیت ها، فعا لیت های خارج ازخانه و بازی های سازنده مثل: هنر، صنایع دستی، موسیقی و کتاب هستند.
6-نظریه ماریا مونته سوری( 1952-1870): وی پزشک بود . و با کودکانی که دریادگیری ناتوان بودند کار می کرد. وی معتقد بود که کودکان یادگیرنده فعال هستند وچنا نچه مجموعه ای از فعالیت های بنیادی را انجام ندهند نمی توانند خلاق شوند .
7- نظریه سوزان ایساکس( 1948-1885): تحت تاثیر فروبل قرار داشت.
او بازی را روشی برای بیان احساس می دانست . و همچنین معتقد بود که بیشترین یادگیری از سن 7 سالگی آغاز می شود .
8- نظریه لیو ویگوتسکی( 1934-1896): معتقد بود که کودک از بازی کردن لذت می برد . زیرا در بازی دست به فعالیت هایی می زند که در واقعیت برایش امکان پذیر نیست مانند به پرواز در آوردن هواپیما
9- نظریه دی. وی وینی کوت( 1974-1896): معتقد بود بازی در رشد عاطفی و اجتماعی کودک نقشی مهم ایفا می کند و با یادگیری رابطه ای بسیار نزدیک دارد . مانند خرس پشما لو که برای کودک تسلی بخش هستند .
10- نظریه جرومی برونر ( 19159 ): یادگیری ازطریق بازی ( یادگیری در عمل)
(4)معتقد است فعالیت های فیزیکی (بدنی) برای رشد ذهنی بچه ها ضروری است و زمینه مناسبی برای فکر کردن کودکان ایجاد می کند .او اعتقاد داشت بازی می تواند فرصت کافی برای کسب چنین تجاربی را فراهم سازد.
11- نظریه اریک اریکسون(1979-1902):اریکسون نظریه فروید درباره شخصیت و ذهن را کامل کرد . او به ارتباط میان بازی تخیلی و بازی عاطفی نیز علاقمند بود. در واقع کا ر او مقایسه بازی بزرگتر ها با بازی کودکان بود.
12- نظریه کریست آتی (قرن بیستم): وی نظزیه طرح وبرنامه ریزی آموزشی در بازی را مطرح کرده است.
13- نظریه ژان ژاک روسو: روسو بر اهمیت بازی در در کودک تاکید داشت. و ی معتقد بود باید به کودک احترام گذاشت
معلم درهمبازی شدن با کودکان باید خود نیز کودکانه رفتار کند تا بتواند ارتباط مناسبی با آن ها برقرار سازد.
چون سر و کارت با کودکی فتاد، باید زبان کودکی گشاد.
14- نظریه زیگموند فروید (1939-1859) : فروید بر خلاف روسو، معقد بود برای درک کودک نیازی به کودکانه رفتار کردن نیست . بلکه راهی بایستی پیدا کرد تا کودک را به دوران بزرگسالی رساند.
فروید به کودک کاوی یا تحلیل روانی کودک اعتقاد داشت.
*انتقاد :کودک به ندرت می تواند زندگی گذشته و مراحل رشد خود را به طور مستقیم بیان کند و غالباً علاقه ای به این کار نشان نمی دهد . در واقع نمی توان روش روانکاوی بزرگسالان را در مورد کودکان نیز به کار بست.
فروید به اصل لذت بردن اعتقاد داشت و معتقد بود بازی برای کودکان لذت بخش است و نیاز کودگان را ارضا ء می کند
همچنین وی معتقد بود که بازی فعالیتی است برای تخلیه روانی( کاتارسیس) و گودک ضمن بازی خود را با شرایط دشوار مواجه می سازد. تخلیه روانی
15- نظریه آنا فروید: گرچه نظریه آنا فروید و زیگموند فروید در مورد بازی تا حدودی به هم شبیه هستند . امّا در تکنیک ها تا اندازه زیادی با هم تفاوت دارند . آنا فروید به ناخود آگاه اهمیت می دهد. و بر احساس همدلی تاکید دارد. علاوه بر آن به نقاشی و رنگ آمیزی کودکان در حین بازی نیز توجه بسیار دارد.
پس از آنا فروید، ملانی کلین هم با تاکید بر ناخود آگاه ، معتقد بود باید فعالیت خود به خودی را جایگزین تداعی آزاد گرد . بر اساس نظریه ملانی کلین برخورد های احساسی و نگرانی کودک در بازی او آشکار می شود .
16- نظریه اتو رانگ : به درمان ارتباطی معروف است ، به رابطه ی عاطفی کودک و درمانگر می پردازد.
اتورانگ بیشتر به وضعیّت فعلی کودک توجه داشت تا به گذشته او
علاوه براو سه روانشناس دیگر به نام های لوئی، سولومون وکن هم بر زمان حال تاکید داشتند. ومعتقد به بازی درمانی فعال(رابطه پویا میان درمانگر و کودک) بودند. بر خلاف آنا فرید و ملانی کلین چندان بر احساس همدلی تاکید نمی کردند.
دربازی درمانی فعال تعداد ی اسباب بازی به کودک داده می شود ودرمانگر نیزجهت تشویق کودک، خودش وارد بازی می شود .
17- نظریه فردریک سو لومون پرز( 1970-1893) : بازی های کودکانه به سه گروه تقسیم می کند. 3گروه بازی : 1-منظم ، بازی هایی که دارای قواعد معین هستند ( شطرنج) 2-نا منظم: بازی هایی که دارای قواعد معین نیستندو بیشتر جنبه تمرینی دارند (خاله بازی-ماشین بازی) 3-مهارتی: مهارت ساختن در آن ها مطرح است و میزان خلاقیت کودک را نشان می دهد. (برج سازی – مکعب سازی)
(5)18- نظریه ژان پیاژه(1980-1896): معتقد بود بازی راهی است برای دسترسی به جهان بیرون و لمس آن به گونه ای که با وضع کنونی فرد مطابقت داشته باشد. وی معتقد بود بازی در رشد کودک نقش اساسی دارد.
کار او بیشتر در باره چگونگی رشد ذهنی بود و در این زمینه چهار مرحله زیر را بیان کرد. یادگیری ازطریق بازی ( یادگیری در عمل)- 4 مرحله ی رشد( 1-مرحله حسی-حرکتی، تولد تا 18 ماهگی 2- مرحله ی سمبلیک (18ماهگی تا 7 سالگی)3-مرحله ی ملموس و گسترش یافته ( 7 تا 12 سالگی)4- مرحله ی بازی های با قاعده ( 12 تا بزرگسالی) به جنبه شناختی بازی توجه دارد.
19- نظریه راجرز(1987-1902): معتقد به مراجع محوری یا درمان غیر مستقیم بود اعتقاد به فراهم کردن شرایط دارد زیرا معتقد است مراجع خود توانایی حل مسئله را دارد. در انتخاب نوع بازی آزادباشد.